Sportsvanviddet
For hundre år sida i dag, fredag den 27. februar 1920, har Olav Sletto i landsmålsavisa «Den 17. mai» følgende beretning fra en nylig stockholmsferd:
«Heime i vaar eigen hovudstad vimsa folk som galne laurdagen den 7. Det var skeiseføret og veret som var paa mote, og Mathisen og Mac. Lean. Paa ei av bokbuene stod ein graanande professor og prata sportsprat. Uppe i Nationalteatret var Mathisen det brennande emne millom skodespelarane. Ja paa politistasjonen stod dei uniformerte i ei luft som kunne svimeslaa folk — stod og preika Mathisen der med. Og ein halv time før Stockholmstoget gjekk, var det fridom, likskap og brorskap utanfor bladvindaugo og større forretningshus — folk tøygde seg paa taa og glodde: Det var meldingar um Mathisen det gjaldt.
Den dagen var eg komen utan fraa landsbygdi, der folk er vituge heile aaret; og saa — vel eg var sessa i Stockholmstoget: Gudskjelov, sa eg, no er sportspratet slutt! At dei kann bli so ifraa seg, må du segja ? —
Men sundags morgonen i Stockholm vart det verre enn, for her var det sportsvanvit, reint ut.
Vintersporten i Sverige har sin høg-sesong i ferbruar. Og just denne sundagen skulde det vera tevlingar i alle mogelege sportsgreiner. Fraa alt landet møtte det soleis folk. Solskinsver var det. Og flygemaskinonen surra over byen alt fraa morgonen av, og sette uro i folk.
Alle gator svarte av nyfikne menneske. Dei jaga av stad med reisefrakke og handkuffert, dei sto i flokkar og rødde: Tevlingar. Traavarar. Skridskor. Ski.»
Han fortsetter med alle viderverdighetene han måtte gjennomgå for å skaffe seg hotellrom, men det trenger vi ikke å ta her.
Det har stilna atskillig omkring McLean denne fredagen, men i bergensavisa Morgenavisen har signaturen H. E. B. også noen betraktninger om Mathisen. De er litt vel ironiske for min smak, men hovedpoenget hans ser ut til å være dette: «Saa snart det gaar Rekordgalskab i Sporten er dens Betydning for Sundheden bortfaldt, og den bliver heller sundhedsfarlig. Ingen skal fortælle mig at det er sundt at løbe saalænge at man styrter, eller er paa »nippet« til det. Heller ikke kan jeg tro, at det menneskelige legeme har godt af, at faa flere av sine vigtigste Organer sat paa saa haard en Prøve, at der er Risiko for, at samme Organer bliver udslidt og nedsat i Ydeevne i en ung Alder.»
Tydeligvis ikke noen riksmålsavis, dette. Slike nymotens påfunn skulle den ha seg frabedt. Hele avisa er holdt i 100 % korrekt dansk så vidt jeg kan se, 106 år etter dansketida.
Sesongstatistikk, de 30 beste på hver distanse
500 m menn 1.Oscar Mathisen NOR 43,3 Frogner 7.2.1920 2.Bobby McLean USA 43,7 Frogner 7.2.1920 3.Kristian Strøm NOR 44,9 Frogner 17.1.1920 4.Martin Sæterhaug NOR 45,4 Frogner 17.1.1920 Sigurd Syversen NOR 45,4 Frogner 17.1.1920 Frithjof Lindteigen NOR 45,4 Frogner 17.1.1920 7.Harald Strøm NOR 45,6 Frogner 17.1.1920 8.Ole Mamen NOR 46,0 Frogner 17.1.1920 Johan Nilsen NOR 46,0 Kongsberg 15.2.1920 10.Arvo Tuomainen FIN 46,1 Tampere 17.1.1920 Theodor Pedersen NOR 46,1 Frogner 17.1.1920 12.Roald Larsen NOR 46,3 Frogner 17.1.1920 13.Eugen Berntzen NOR 46,4 Frogner 17.1.1920 14.Johan Narvestad NOR 46,5 Frogner 17.1.1920 15.Axel Blomqvist SWE 46,8 Stockholm St 15.1.1920 Rolv Gihle NOR 46,8 Frogner 18.1.1920 17.Frithjof Paulsen NOR 46,9 Frogner 17.1.1920 18.Erling Søberg NOR 47,0 Dælenenga 11.1.1920 Hans Trygve Hansen NOR 47,0 Kongsberg 15.2.1920 20.Verner Eriksson SWE 47,2 Stockholm St 15.1.1920 Erik Wingnér SWE 47,2 Stockholm St 15.1.1920 Rolf Reiersen NOR 47,2 Frogner 21.2.1920 23.Ole Olsen NOR 47,3 Frogner 17.1.1920 Øivind Martinsen NOR 47,3 Frogner 17.1.1920 Øivind Hansen NOR 47,3 Frogner 17.1.1920 Eric Blomgren SWE 47,3 Stockholm St 7.2.1920 Knut Sundheim NOR 47,3 Frogner 21.2.1920 28.Marcus Johannessen NOR 47,4 Moss 11.1.1920 Aksel Belewicz FIN 47,4 Helsinki NH 7.2.1920 30.Hilmar Engebretsen NOR 47,5 Frogner 18.1.1920 Walter Tverin FIN 47,5 Åbo 21.2.1920 Sverre Aune NOR 47,5 Frogner 21.2.1920
1000 m menn 1.Bobby McLean USA 1.33,2 Stockholm St 21.2.1920 2.Max Kniel SUI 1.45,0 Davos 25.1.1920 3.Alfred Kaltenbrunner SUI 1.46,0 Davos 25.1.1920 4.Aksel Irgen Nilsen NOR 1.48,4 Frogner 1.2.1920 5.Hans Picker SUI 1.52,6 Davos 25.1.1920 6.Gjert A Gjertsen NOR 1.55,3 Frogner 1.2.1920 7.Erik Sundberg NOR 1.55,7 Frogner 1.2.1920 8.Hans Walvig NOR 1.58,7 Frogner 1.2.1920 9.Olaf Andersen NOR 2.03,3 Frogner 1.2.1920 10.Alfred Mayer NED 2.07,0 Davos 25.1.1920 11.Kaare Holth NOR 2.08,7 Frogner 1.2.1920 12.Hans Hermann SUI 2.11,4 Davos 25.1.1920 13.Alfons Oberegger AUT 2.12,4 Mariazell 16.2.1920 14.Asbjørn Ottersen NOR 2.36,1 Fredrikshald 1.2.1920 15.Helge Torvø NOR 2.36,9 Fredrikshald 1.2.1920 16.Hans Schoiswohl AUT 2.37,2 Mariazell 16.2.1920 17.Rudi Reuper AUT 2.58,4 Mariazell 16.2.1920
1500 m menn 1.Kristian Strøm NOR 2.24,4 Frogner 18.1.1920 2.Martin Sæterhaug NOR 2.25,8 Frogner 18.1.1920 3.Frithjof Paulsen NOR 2.26,0 Frogner 18.1.1920 4.Ole Mamen NOR 2.26,1 Frogner 18.1.1920 5.Ole Olsen NOR 2.26,2 Frogner 18.1.1920 6.Harald Strøm NOR 2.26,5 Horten 25.1.1920 7.Arvo Tuomainen FIN 2.27,6 Helsinki Kai 25.1.1920 8.Oscar Mathisen NOR 2.27,8 Frogner 8.2.1920 9.Bobby McLean USA 2.28,2 Frogner 8.2.1920 10.Julius Skutnabb FIN 2.28,4 Frogner 22.2.1920 11.Rolf Reiersen NOR 2.28,6 Frogner 18.1.1920 12.Roald Larsen NOR 2.28,7 Frogner 18.1.1920 13.Eric Blomgren SWE 2.29,3 Stockholm St 7.2.1920 14.Theodor Pedersen NOR 2.29,7 Frogner 18.1.1920 Johan Nilsen NOR 2.29,7 Kongsberg 15.2.1920 16.Sverre Aune NOR 2.30,1 Trondhjem 1.2.1920 17.Olav Olsen NOR 2.30,2 Trondhjem 1.2.1920 18.Hans Trygve Hansen NOR 2.30,7 Frogner 18.1.1920 19.Sigurd Syversen NOR 2.30,8 Frogner 18.1.1920 Øivind Martinsen NOR 2.30,8 Frogner 18.1.1920 21.Sigurd Moen NOR 2.31,2 Drammen 25.1.1920 22.Eugen Berntzen NOR 2.31,6 Horten 25.1.1920 23.Gustav Gulbrandsen NOR 2.31,8 Frogner 18.1.1920 24.Axel Blomqvist SWE 2.32,0 Frogner 22.2.1920 25.Waldemar Bergström FIN 2.32,4 Frogner 22.2.1920 26.Erling Olsen NOR 2.32,6 Kongsberg 15.2.1920 27.Knut Sundheim NOR 2.32,8 Frogner 18.1.1920 28.Ernst Granstrøm NOR 2.33,5 Frogner 17.1.1920 Clas Thunberg FIN 2.33,5 Helsinki Kai 25.1.1920 30.Harald Halvorsen NOR 2.34,0 Drammen 25.1.1920
3000 m menn 1.Folke Larsson SWE 6.01,7 Örebro 20.2.1920 2.Henrik Morén SWE 6.03,0 Norrköping 1.2.1920 3.Emil Ekman SWE 6.05,5 Örebro 20.2.1920 4.Sven Andersson SWE 6.14,7 Örebro 20.2.1920 5.David Eriksson SWE 6.21,4 Norrköping 1.2.1920 6.Sigfrid Lundgren SWE 6.24,5 Norrköping 1.2.1920 7.Hans Davidsson SWE 6.27,2 Örebro 20.2.1920 8.Yngve Lätt SWE 6.38,2 Örebro 20.2.1920 9.Hans Friström SWE 7.10,2 Norrköping 1.2.1920 10.Karl Neustifter GER 7.32,0 Garmisch 15.2.1920 11.Bror Lidén SWE 8.10,4 Örebro 20.1.1920
5000 m menn 1.Kristian Strøm NOR 8.38,0 Frogner 18.1.1920 2.Ole Olsen NOR 8.40,0 Frogner 18.1.1920 3.Frithjof Paulsen NOR 8.40,7 Frogner 18.1.1920 4.Harald Strøm NOR 8.45,8 Frogner 18.1.1920 5.Ole Mamen NOR 8.46,4 Frogner 18.1.1920 6.Eric Blomgren SWE 8.48,2 Frogner 22.2.1920 7.Arvo Tuomainen FIN 8.50,9 Tampere 18.1.1920 8.Julius Skutnabb FIN 8.51,3 Frogner 22.2.1920 9.Bobby McLean USA 8.53,7 Frogner 7.2.1920 10.Øivind Martinsen NOR 8.54,5 Frogner 18.1.1920 11.Hans Trygve Hansen NOR 8.56,2 Frogner 18.1.1920 12.Waldemar Bergström FIN 8.56,3 Frogner 22.2.1920 13.Rolf Reiersen NOR 8.57,6 Frogner 18.1.1920 14.Theodor Pedersen NOR 8.59,4 Frogner 18.1.1920 15.Olav Olsen NOR 9.00,7 Trondhjem 1.2.1920 16.Martin Sæterhaug NOR 9.01,3 Frogner 18.1.1920 17.Sverre Aune NOR 9.01,7 Trondhjem 1.2.1920 18.Oscar Mathisen NOR 9.05,0 Frogner 7.2.1920 19.Roald Larsen NOR 9.05,4 Frogner 18.1.1920 20.Gustav Gulbrandsen NOR 9.06,6 Frogner 18.1.1920 21.Johan Nilsen NOR 9.11,2 Frogner 22.2.1920 21.Roberts Vithofs LAT 9.12,7 Tampere 18.1.1920 22.Johan Narvestad NOR 9.13,5 Frogner 18.1.1920 23.Sigurd Syversen NOR 9.14,6 Frogner 18.1.1920 24.Knut Sundheim NOR 9.14,8 Frogner 18.1.1920 25.Rolv Hellum NOR 9.15,0 Frogner 18.1.1920 26.Øivind Hansen NOR 9.18,5 Frogner 18.1.1920 27.Eugen Berntzen NOR 9.20,0 Frogner 18.1.1920 28.Axel Blomqvist SWE 9.20,3 Frogner 22.2.1920 29.Leif Eggan NOR 9.21,9 Trondhjem 1.2.1920 30.Ilmari Danska FIN 9.25,0 Helsinki NH 7.2.1920
10000 m menn 1.Frithjof Paulsen NOR 18.10,1 Trondhjem 31.1.1920 2.Olav Olsen NOR 18.12,5 Trondhjem 31.1.1920 3.Arvo Tuomainen FIN 18.15,1 Tampere 17.1.1920 4.Ole Mamen NOR 18.16,8 Frogner 17.1.1920 5.Julius Skutnabb FIN 18.17,5 Frogner 21.2.1920 6.Harald Strøm NOR 18.18,2 Trondhjem 31.1.1920 Ole Olsen NOR 18.18,2 Frogner 21.2.1920 8.Eric Blomgren SWE 18.20,0 Frogner 21.2.1920 9.Kristian Strøm NOR 18.21,1 Frogner 17.1.1920 10.Waldemar Bergström FIN 18.28,3 Frogner 21.2.1920 11.Oscar Mathisen NOR 18.39,1 Frogner 8.2.1920 12.Roald Larsen NOR 18.46,7 Trondhjem 31.1.1920 13.Sverre Aune NOR 18.47,7 Trondhjem 31.1.1920 14.Martin Sætherhaug NOR 18.52,3 Frogner 21.2.1920 15.Øivind Martinsen NOR 18.59,9 Frogner 17.1.1920 16.Roberts Vithofs LAT 19.00,6 Tampere 17.1.1920 17.Theodor Pedersen NOR 19.02,6 Frogner 17.1.1920 18.Rolf Reiersen NOR 19.16,0 Frogner 17.1.1920 19.Johan Nilsen NOR 19.17,9 Frogner 21.2.1920 20.Bobby McLean USA 19.19,4 Frogner 8.2.1920 21.Gustav Gulbrandsen NOR 19.20,4 Frogner 17.1.1920 22.Knut Sundheim NOR 19.26,8 Frogner 21.2.1920 23.Clas Thunberg FIN 19.27,3 Helsinki Kai 25.1.1920 24.Hans Trygve Hansen NOR 19.28,7 Frogner 17.1.1920 25.Leif Eggan NOR 19.28,9 Trondhjem 31.1.1920 26.Sigurd Syversen NOR 19.29,5 Trondhjem 31.1.1920 27.Axel Blomqvist SWE 19.40,5 Frogner 21.2.1920 28.Eugen Berntzen NOR 19.43,4 Frogner 17.1.1920 29.Alfred Strömstén FIN 19.43,8 Helsinki Kai 25.1.1920 30.Rolv Hellum NOR 19.44,4 Frogner 17.1.1920
Gjeldende adelskalender
1.Oscar Mathisen NOR 43,3-2.17,4-8.36,3-17.22,6 192,860 2.Kristian Strøm NOR 44,7-2.21,7-8.33,7-17.59,6 197,283 3.Vasilij Ippolitov RUS 45,4-2.22,2-8.41,6-17.35,5 197,735 4.Nikolaj Strunnikov RUS 45,1-2.23,8-8.42,9-17.59,8 199,313 5.Thomas Bohrer AUT 44,8-2.23,8-8.51,0-17.51,0 199,383 6.Peder Østlund NOR 45,2-2.22,6-8.51,8-17.50,6 199,443 7.Ole Mamen NOR 46,0-2.26,1-8.37,0-17.50,3 199,915 8.Arvo Tuomainen FIN 45,0-2.25,6-8.42,9-18.16,1 200,628 9.Jakov Melnikov RUS 46,1-2.25,8-8.45,2-17.48,7 200,655 10.Martin Sæterhaug NOR 45,2-2.23,4-8.52,1-18.28,6 201,640 11.Harald Strøm NOR 45,6-2.26,5-8.45,8-18.18,2 201,923 12.Moje Öholm SWE 44,8-2.23,6-9.01,2-18.24,0 201,986 13.Frithjof Paulsen NOR 46,9-2.26,0-8.40,7-18.09,3 202,102 14.Henning Olsen NOR 44,9-2.25,0-8.53,9-18.30,3 202,138 15.Sverre Aune NOR 46,9-2.27,8-8.33,8-18.12,0 202,146 16.Gunnar Strömstén FIN 46,2-2.25,4-8.53,3-18.04,0 202,196 17.Jaap Eden NED 48,2-2.25,4-8.37,6-17.56,0 202,226 18.Ole Olsen NOR 47,3-2.26,2-8.40,0-18.07,0 202,383 19.Julius Skutnabb FIN 47,1-2.25,7-8.46,0-18.06,8 202,606 20.Johan Schwartz NOR 46,6-2.26,0-8.51,2-18.09,4 202,856 21.Eric Blomgren SWE 46,3-2.28,1-8.48,2-18.09,3 202,951 22.Platon Ippolitov RUS 47,2-2.27,2-8.44,2-18.08,0 203,086 23.Rudolf Gundersen NOR 44,8-2.26,6-8.54,0-18.41,0 203,116 24.Sigurd Mathisen NOR 44,4-2.26,2-9.05,2-18.35,2 203,413 25.Trygve Lundgreen NOR 46,6-2.27,3-8.52,5-18.15,3 203,715 26.Julius Seyler GER 46,2-2.27,6-9.02,0-18.05,0 203,850 27.Bjarne Frang NOR 44,3-2.24,4-9.10,9-18.47,7 203,908 28.Bobby McLean USA 43,7-2.28,2-8.53,7-19.19,4 204,440 29.Theodor Pedersen NOR 46,0-2.26,9-8.52,9-18.44,1 204,462 30.Väinö Wickström FIN 46,2-2.27,3-9.00,4-18.25,3 204,605